Bankzaken in een verder prachtig Samarkand

Na veel taxi’s was het dan eindelijk in Bokhara de trein die ons op stond te wachten. Samarkand zou onze volgende bestemming worden. Eigenlijk maar een klein stukje vergeleken met eerdere trajecten op onze reis; 3 uur, maar het was net genoeg om met muziek op je oor en een boek in de hand weg te dromen bij het landschap dat op een vast ritme aan je voorbij trekt.
Na duizenden kilometers van woestijn en steppe kwamen dan eindelijk bergen binnen ons blikveld. Bij Samarkand nader je namelijk de grens van Tajikistan en zoals bij veel landen, als er een bergketen opdoemt, dan wordt er een grens getrokken. Op de één of andere manier zijn het natuurlijke barrières die in het verleden ideaal waren als grenzen met de vaak niet zo geliefde buren.

Het treinsstation van Samarkand ligt, zoals vaak in het oosten, net buiten de stad, waardoor toch weer een taxi nodig was om de binnenstad te bereiken. Een taxi pakken klinkt makkelijker dan het in werkelijkheid is. Vaak gaan er vele onderhandelingen overheen, voordat er uiteindelijk een prijs uitrolt waar beide partijen tevreden mee zijn.
Taxichauffeurs zijn in dit soort landen echte handelaars (misschien toch nog een overblijfsel van de zijderoute). Je bent van iedereen de beste vriend zolang je van hun diensten gebruik maakt. Continu hoor je “my friend, my friend” als ze je in hun taxi’s proberen te lokken. Nooit geweten dat ik zoveel vrienden heb! Hier gaat vrienden maken kennelijk vrij makkelijk, zolang je maar betaalt.

Na het aftikken van de lokale munteenheid, was het moment dan eindelijk daar. Het centrum van Samarkand met het “mooiste plein ter wereld”; Registan square. Door veel schrijvers is dit plein
Beschreven als onovertroffen. En ik moet eerlijk bekennen, als je door alle commercie heenkijkt, dan zie je ook echt wel dat dit vroeger, en nu nog steeds, iets magisch moet zijn geweest als je met kameel, bepakt met zijde, de stad binnen komt wandelen. Het plein bestaat uit drie islamscholen (medrassa’s) die tegenover elkaar zijn geplaatst. Allemaal zijn ze gemozaïkd met verbluffend fel blauwe tegeltjes. Het is een bijzonder plein, op een bijzondere locatie.

Na al het moois dat het Registan te bieden heeft, werd het tijd om een hotel te zoeken voor de nodige nachtrust, want daar komen wij alle drie wel iets aan tekort. Dat is nou het grote nadeel aan reizen per trein. Zelf kan je de vertrektijden niet bepalen. Het zorgt ervoor dat je als reiziger nooit helemaal in een goed ritme kan komen. Iedere dag sta je weer op een andere tijd op en op een gegeven moment gaat dat aan je gesteldheid knagen. Tot nu toe, even afkloppen, gaat het met mij bewonderenswaardig goed, maar ik weet zeker dat ik ook een keer de man met de spreekwoordelijke hamer tegen ga komen. Hoe het ook went of keert, als je door dit soort landen trekt zal je vroeg of laat een keer door de knietjes gaan.

Het was even zoeken, maar na een tijdje werd hotel Zafira het onderkomen waar we de nodige uurtjes met de ogen dicht door moesten brengen…. Even lekker douchen en een hapje eten.

De volgende dag werd het tijd om een kijkje te nemen op de zondagse markt in Urgut, zo’n 50 kilometer buiten de stad. Volgens de Lonely Planet is daar namelijk één van de allermooiste markten te vinden in de regio. Zoals zo vaak liegt de LP niet, de markt was oneindig. Je kan het zo gek niet bedenken of je kan het er kopen. Alles waar je zo’n beetje het woordje “nep” voor kunt plakken is er te koop. Zo heb je nepparfum, de gebruikelijke nept-shirts, nephorloges, nepschoenen en zo kan ik nog wel even doorgaan.
Naast al die zogenaamde nepartikelen was er ook zijde te koop. Waar je ook keek. Eindeloze rijen zijde, zijde en nog eens zijde. Je kunt goed zien dat ook Urgut een stadje is beïnvloed door wat eens zo’n roemruchte handelsroute was. Waarschijnlijk is de markt een overblijfsel uit die tijd. Zo zie je iedere keer een stukje terug van de zijderoute die het eens was, al moet je er af en toe wel wat fantasie tegen aangooien om het te zien.

Na het kopen van een pet, waar uiteraard stevig over onderhandeld moest worden en uiteindelijk de “hoofdprijs” voor betaald moest worden, was het tijd om in een shared taxi te stappen terug naar Samarkand. In de taxi zaten we twee pittige tantes die op de markt zo’n beetje hun maandvoorraad hadden ingeslagen. Al snel werd ons duidelijk gemaakt in te schikken, want hun spullen moesten uiteraard vervoerd worden in een auto waar we in Nederland misschien maximaal 5 mensen in proppen. In Oezbekistan kunnen er 8 in. En ja, deze man met zijn 2 meter 3 moest gewoon de beentjes in het nekje leggen.
Na een “ride from hell” kwamen we een uur later, met een hernia rijker, in Samarkand aan. Tijd om een restaurant aan te vallen voor het stillen van de trek. Ik kan nou niet zeggen dat het zoeken naar een etablissement een makkelijke exercitie is. Oezbekistan heeft op zijn zachtst gezegd nou niet bepaald een restaurantcultuur. En dan druk ik me nog behoorlijk voorzichtig uit. Als je dan na lang zoeken een restaurant gevonden hebt, dan staat er altijd wel weer een mannetje te gebaren dat ze op de één of andere manier gesloten zijn. Dan maar weer op zoek naar de volgende toko voor een stuk eten waarvan je nooit weet of het de volgende dag nog in vaste materie naar buiten komt. Ik bespaar je de details.
Uiteindelijk lukt het dan toch om ergens achteraf neer te ploffen op een plastic stoel voor een bordje “gezond” voer. Je voelt je nooit helemaal happy als je je tafelverlaat, maar laten we zeggen dat het vult.

De volgende dag was onze laatste volledige dag in Oezbekistan. Deze dag zouden we dan ook gebruiken om voor het laatst wat medrassa’s, moskeeën en mausolea te bekijken, dachten we.

Eerst nog even geld pinnen, want het hotel (10 euro per nacht per persoon) moest nog betaald worden. Gelukkig zijn er in Oezbekistan “tal van mogelijkheden” om ergens geld uit een muur te trekken, maar niet heus. We hadden van tevoren wel uitgezocht waar dat in Samarkand wel mogelijk was. Hotel President was één van de mogelijkheden, maar ook bij de nationale bank van Oezbekistan moest er iets zijn dat op een gleuf leek waar geld uit kan komen.
Bij het verkrijgen van geld keer je in Oezbekistan terug in een samenleving zoals die er in Nederland zo’n 20 jaar geleden uitzag. De meest gebruikelijke manier om aan geld te komen is met een Oezbeekse bankrekening en dan aan de balie bewijzen dat jij de persoon bent die die rekening beheert. Je schrijft dan op een papiertje wat je nodig hebt en krijgt dan weer een bewijs dat bij een andere balie (in het kader van de werkverschaffing zeer effectief) weer ingeleverd moet worden. Uit een kastje komt er dan een hele grote stapel geld tevoorschijn ter waarde van een paar euro. Conclusie: er kan weer betaald worden.

Helaas, wij hebben geen Oezbeekse rekening, maar ik heb wel twee bankpassen en een mastercard. En mijn compagnons op deze reis hebben ook nog eens Visa. Normaliter toch ruim voldoende om in ieder geval iets dat op waardepapieren lijkt te verkrijgen, zou je zo zeggen. Nee, nee, zo werkt dat hier niet!
De ene naar de andere bankautomaat is buiten werking. En bij de ene na de andere balie worden tekentjes als Maestro, Mastercard en Visa niet geaccepteerd. Na zo’n drie uur struinen langs ongeveer alle banken die in de stad aanwezig zijn, begon de moed toch enigszins in de schoenen te zakken. Hoe konden we dit land verlaten zonder ook maar één cent op zak? Ik ben niet snel negatief, maar op een gegeven moment begint het hart toch sneller te slaan als het 15.00 uur wordt en je weet dat er nog één uur is om geld te pinnen. Ze sluiten, zoals het een goed ambtenaar betaamt, natuurlijk om 16.00 uur de deuren, zodat ze zeker weten om stipt 17.00 uur de deur te kunnen sluiten.
Maar er was licht aan het einde van de tunnel. We hadden een bank gevonden waar ze, nota bene de minst geaccepteerde vorm van betaling, Maestro op de muur hadden geklad. Als een hazewindhond bereikten we de balie van het majestueuze pand. En ja hoor, daar kwam uit een bureaula in ieder geval iets dat op een chipautomaat leek. De vrouw trok mijn pas door de gleuf, ik vertelde haar dat we 300 dollar wilden pinnen (ja ja, er komen hier dollars uit de muur, waarom? Dat weet niemand!) en hoefde alleen nog maar een code in te toetsen ter accordering van het hele verhaal. Een kind kan de was doen, zou je zeggen!
Niets was minder waar. “Zij die ons aan geld wilde helpen” kon geen verbinding maken met de bank, AARGH!!!!!!! Na vier pogingen, met de hoop dat er geen geld van de bankrekening is gehaald, verlieten we gedesillusioneerd het pand.

Inmiddels was “de moed” van mijn schoenen tot onder straatniveau gedaald. Maar we moesten door! Nog één bank proberen dan! Zowaar er stond een Visateken op de muur. Zou hier dan de verlossing komen? Jeroen gaf zijn Visakaart af en ook hier ging de kaart weer door een “hoopgevend” apparaat. Een naargeestige “piep” kwam uit het apparaat en beloofde opnieuw niet veel goeds. Het enige dat de baliemedewerkster uitbracht was het meest vervelende Russische woordje “Njet” (wat niet meer betekent dan NEE!). Een mededeling die mijn gemoedstoestand tot een laagterecord deed dalen.
Na wat lelijk bedoelde grimassen en dreigementen van onze kant, wilde ze dan toch een belletje plegen met VISA. Ineens kwam er een opening toen ze de telefoon had opgehangen. Ze wilde een kopie maken van Jeroens bankpas en vroeg vanuit het niets hoeveel geld we wilden hebben. Met z’n drieën riepen we in koor, 300 DOLLAR, en snel een beetje. Dat laatste dat dachten we, maar hebben we uiteraard niet uitgesproken. Jeroen kreeg een briefje onder zijn neus met daarop een bedrag van 309 dollar. We moesten dus 9 dollar betalen aan administratiekosten. Dat laatste kon me nog het minst schelen!
De handtekening werd gezet en we kregen een soort afhaalbewijs waarmee we geld konden halen bij een hokje dat meer leek op een Chinees afhaalrestaurant, dan een loket waar bakken met geld achter een balie ligt.
Loketje ging open en niet veel later waren wij de trotse eigenaar van 6 bankbiljetten van 50 met de afbeelding van George Washington erop. EINDELIJK!!!!

Het was inmiddels een uur of 16.00 geworden en zo hadden we dan toch nog net wat tijd om voor een laatste keer een blik te werpen op wat blauwe mozaïektegeltjes. We hadden het Registan Square al gezien, maar waren nog niet in de drie medrassa’s geweest die samen het befaamde plein vorm geven.
Slechte onderhandelingen leidden ertoe dat we de hoofdprijs moesten betalen, maar na een dag vol tegenslagen kon dat er ook nog wel bij. De islamscholen waren weer pareltjes die zo uit een Aladinfilm weggelopen zouden kunnen zijn. Terwijl de zon onderging, liepen we naar een “traditioneel restaurant” voor ons laatste avondmaal in Oezbekistan
Na 10 dagen van dit soort blauwkleurige objecten, gaat het op een gegeven moment toch een beetje vervelen. Ik ben ook echt toe aan een nieuwe uitdaging. Er moet vers bloed door de aderen. Ik hoop dan ook dat we in Almaty, de voormalige hoofdstad van Kazachstan, die uitdaging gaan vinden.