De verborgen schatten van Volgograd

Het is tijd geworden om te schrijven over onze eerste bestemming; Volgograd. Het is een stad waar op het eerste gezicht vrij weinig te zien is. Op het tweede en derde gezicht eigenlijk ook niet, maar wie net wat beter kijkt ziet dat deze stad wel degelijk meer te bieden heeft dan stoffige trottoirs, afgebladderde gebouwen en dode vegetatie.
Volgograd is een stad met een diep litteken. Dat litteken is er gekomen door de strijd die hier in de tweede wereldoorlog op een zeer heftige wijze is gevoerd. De slag bij Stalingrad betekende voor Adolf Hitler, in 1943, zijn eerste nederlaag. Dat de Russen daar trots op zijn, dat is in de stad dan ook duidelijk te zien. Over het grote verlies aan mensenlevens zie je eigenlijk weinig terug. Dat terwijl destijds 300.000 mensen het leven lieten voor de vrijheid van de stad, die voor Josef Stalin zo’n enorm belang had.

Ter nagedachtenis aan de slag bij Stalingrad zie je in de hele stad monumenten. Het meeste bekende monument is te vinden op Mamayev Kurgan. Het is een enorm complex met veel groteske beelden waarmee de strijders worden herdacht.
Zo is er op het terrein een enorm beeld van circa 70 meter hoog van een vrouw met een zwaard triomfantelijk in haar hand. Het beeld staat bovenop een heuvel waarop je een groot gedeelte van de stad kan overzien. Op de route die je aflegt om bij het beeld te komen, loop je eerst tussen twee muren door waarop de slag om Stalingrad wordt uitgebeeld. Vanuit luidsprekers komt op luide wijze patriottische muziek op de bezoeker af. Het geeft je op één of andere manier een beetje een unheimisch gevoel.
Verder op de route kom je in een hal waar zo’n 7000 namen staan van soldaten die het leven lieten. Twee bewakers staan beneden net voor een vlam die eeuwig zal blijven branden. Eenmaal door de hal heengelopen kom je steeds dichter bij het uiteindelijke doel, de vrouw met het zwaard. Ik denk dat het beeld nog het best te vergelijken is met het vrijheidsbeeld op Liberty Island in New York. Ze hebben ongeveer dezelfde hoogte en gelijke manier van houding.

Op een andere plek in de stad is een museum waarin je de slag om Stalingrad in woord (niet te lezen by the way) en beeld kunt beleven. Het museum is een soort cilinder (altijd handig dat ik dat nog heb geleerd bij wiskunde). De bezoeker loopt rondjes door het museum en eindigt uiteindelijk helemaal bovenin waar rondom op de muur, op sovjetwijze, de slag wordt uitgebeeld. Het is misschien nog wel het beste te vergelijken met Panorama Mesdag in Den Haag. Tja, dan vraag je je af waarom ik in hemelsnaam helemaal naar Volgograd ben gegaan; gewoon omdat het kan!

Buiten alle oorlogsmonumenten is Volgograd qua belevenis een typisch Russische stad. Tenminste als ik dat zelf al mag vangen in een “hokje”.
Wat ik typisch Russisch vind is dat je van buiten bijvoorbeeld nooit kan zien wat voor soort gelegenheid je binnengaat. Als je wilt gaan eten, dan is het vaak op de gok een toko binnenlopen en dan maar hopen dat ze er iets eetbaars verkopen. Verder zijn de mensen vrij afstandelijk en bedachtzaam in hun benadering naar westerlingen. Als je op straat een keer de weg wilt vragen, dan doen ze eerst net alsof ze je niet zien. Pas als je echt flink aandringt, door bijvoorbeeld de weg te blokkeren, zullen ze gaan praten. Uiteraard is dan alles in hun eigen taal, want Engels dat spreken ze niet. Het is ook daarom dat we besloten hebben de Russische taal voor een deel eigen te maken, anders kom je helemaal nergens.
Russen vinden uiterlijk vertoon erg belangrijk. “Dress to impress” is dan ook een gevierde uitdrukking. De vrouwen lopen op de hoogst mogelijk hakjes en ook al is het hier net boven het vriespunt, ”rokjesdag” is het hier het hele jaar door.

Toch is het na vier dagen genoeg geweest in Volgograd. Het wordt daarom tijd om de trein weer in te gaan, op naar een volgend avontuur. Het ligt te wachten in Oezbekistan.